Nhân dịp những ngày sôi động này, MTA xin được giới thiệu một bài thơ được gọi là "Bài thơ không phải thơ tình" hay nhất trong lịch sử thi ca Việt Nam. Bài thơ Nhớ Rừng của Thế Lữ.
Nhưng trước hết xin giới thiệu về một con người mà tác giả bài thơ này dâng tặng : Nguyễn Tường Tam. Đó chính là nhà văn nổi tiếng Nhất Linh (1906 - 1963), tác giả của Đoạn Tuyệt, Gánh Hàng Hoa, Người Quay Tơ...và là người sáng lập, người anh cả của Tự Lực Văn Đoàn, bảo trợ rất nhiều nhà văn nhà thơ trẻ, trong đó có tác giả Thế Lữ...Ông cũng là người anh của hai nhà văn tài năng Hoàng Đạo và Thạch Lam...NTT đã tham gia chính trị, bị bắt bớ tù đầy nhiều lần...ông là lãnh tụ của VN QDĐ và tham gia chính phủ đầu tiên của VNDCCH với vai trò bộ trưởng ngoại giao. Sau đó ông từ nhiệm và lưu vong ở nước ngoài. Đệ nhất CH, ông đã tham gia vào cuộc đảo chính của Tướng dù Nguyễn Chánh Thi năm 1960. Đảo chính thất bại ông vẫn được tại ngoại nhưng một ngày trước khi phải ra tòa vì tội trên, ông đã uống thuốc độc tự tử và để lại câu di ngôn nổi tiếng :
"Đời tôi để lịch sử xử. Tôi không chịu để ai xử tôi cả..."
Một nhà văn tài năng, nhưng chấp nhận dấn thân khi nước nhà nguy biến, một người anh cả của văn chương VN và một nhân cách lớn không thể phủ nhận trong làng văn chương VN, và không phải ngẫu nhiên khi nhà thơ Thế Lữ đã tặng ông bài thơ này...
Chúng ta hãy trở về với bài thơ Nhớ Rừng....
Vâng, với một khẩu khí mạnh mẽ, với chất thơ cuồn cuộn và phong thái đầy uy lực cũng như những giai điệu tinh tế đầy cảm xúc của một bài thơ tự do....bài thơ mới này đã đem đến cho độc giả yêu thơ lúc nó mới ra đời (1936) cũng bây giờ những cảm xúc trào dâng, qua những vần thơ sang sảng, những câu thơ gai rợn người khi đọc lên...Bài thơ như một sự ngạo nghễ, ngang tàng...pha một chút cay đắng, uất hận cùng một nỗi niềm tiếc nuối mãi không nguôi ...và không phải chỉ của loài hổ, mà là của một con người anh hùng cho dù sa cơ thất thế, nhưng không bao giờ mất đi cái khí phách đã tạo nên chất anh hùng đó...
Hãy đọc, hãy cảm nhận từng câu chữ trong bài thơ tuyệt vời này, thì rất có thể bạn đã có những vần thơ tinh túy này cùng với giai điệu thơ hào sảng này thấm đẫm vào máu thịt mình, để cho dòng máu anh hùng của bài thơ cuồn cuộn chảy trong bạn và khiến cho chúng ta trở nên mạnh mẽ và không bao giờ khuất phục trong bất cứ hoàn cảnh nào...Ai cũng đã đọc, đã thuộc không nhiều thì ít bài thơ này, nhưng hãy đọc nữa để mỗi lần đọc chúng ta như khám phá lại tiềm năng của bản thân mình, làm nóng lại dòng máu anh hùng đang cuồn cuộc chảy trong chính con người mình...
Mai Tú Ân
NHỚ RỪNG
(Lời con Hổ ở vườn Bách thú,
Tặng Nguyễn Tường Tam)
Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua.
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,
Giương mắt bé diễu oai linh rừng thẳm,
Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,
Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi.
Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi,
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ,
Thủa tung hoành hống hách những ngày xưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội,
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi,
Ta biết ta chúa tể của muôn loài
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối,
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn,
Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng.
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
- Than ôi! thời oanh liệt nay còn đâu?
Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,
Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:
Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;
Giải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém;
Dăm vừng lá hiền lành không bí hiểm,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả âm u.
Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ!
Là nơi giống hùm thiêng ta ngự trị.
Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa
Nơi ta không còn được thấy bao giờ
Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,
Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn
Để hồn ta phảng phất được gần ngươi,
- Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!
(1936)
THẾ LỮ
